NLP - Nghệ thuật của sự thay đổi

NLP có một số châm ngôn, hai trong số chúng là:

 “Nếu bạn làm việc gì đó theo cách bạn luôn làm

Thì bạn sẽ luôn đạt những gì bạn đã có!”

“Nếu những gì bạn đang làm không hiệu quả hãy làm điều gì khác!”

Bạn có thể hỏi “Đúng, nhưng bằng cách nào?”

Không giống những phương pháp khác bảo bạn cần phải LÀM GÌ, NLP đề cập đến kỹ thuật LÀM NHƯ THẾ NÀO. Nó cho bạn thấy LÀM THẾ NÀO để bạn đạt được điều mà bạn muốn và LÀM THẾ NÀO để trở thành người mà bạn muốn để đạt được mục tiêu của bạn. Vì vậy bạn có thể có được thành công mà bạn muốn ngay bây giờ!

Với NLP chúng ta có lựa chọn những gì chúng ta muốn thay đổi, và chúng ta muốn thay đổi nó như thế nào.

Tôi biết đến NLP thông qua người bạn ở trong nước, người có doanh thu tăng vọt 40% chỉ trong vòng một năm sau khi được tập huấn về NLP.

Sau vài cuộc nghiên cứu, tôi quyết định tự mình luyện tập NLP, với ý nghĩ “Nếu thứ này có tác dụng, mọi người sẽ thực hành theo.” Để kiểm tra các nguyên lý của NLP và thuyết phục bản thân về sự xuất sắc của nó, tôi quyết định ứng dụng kỹ thuật đó vào cân nặng của tôi – một vấn đề mà tôi phải chịu đựng trong thời gian dài. Phải ăn kiêng suốt cả đời, tôi được thuyết phục rằng “ăn kiêng làm cho bạn mập ra”. Vậy là tôi ăn và kích thước cơ thể có điều gì đó phải làm với lý trí. Tôi vứt bỏ nỗi lo về kích cỡ của mình. Tôi sụt ba stone (1 stone = 6.4 kg) một cách an toàn mà không cần nỗ lực gì, trong khi hai năm vừa rồi tôi cân nặng 9 stone.

Nó làm việc như thế nào? Thông qua việc áp dụng NLP và nghiên cứu niềm tin, khả năng và cách cư xử của tôi xung quanh việc ăn uống. Phần mấu chốt của tiến trình này, phần làm tôi ngạc nhiên là nhận thức rằng việc thừa cân là có lợi cho tôi. Một khi tôi ý thức được điều này, NLP cung cấp công cụ mà dựa vào đó tôi có thể hài lòng với những cách khỏe hơn nhưng gầy hơn. Phương pháp mà tôi áp dụng để có được kích thước cơ thể tự nhiên của mình có thể được áp dụng trong nhiều lĩnh vực: tạo niềm tin, động cơ, doanh thu, tăng cường trí nhớ, biểu diễn thể thao, chiến lược học tập – bất cứ thứ gì mà con người muốn làm và muốn biết làm thế nào để tốt hơn. Có một câu nói “Nếu có chương trình nào đó làm việc hiệu quả, thì đó chắc hẳn là NLP”

Những ngày đầu

Vào những năm đầu thập niên 70, khi Tom Peters đang nghiên cứu môn sở trường trong nhiều tổ chức và tìm kiếm những chiếc lược thắng lợi, thì nhà ngôn ngữ học, John Grinder, và nhà toán học, Richard Bandler, tìm kiếm những người truyền tin và những kỹ thuật viên xuất sắc trong việc thay đổi cá nhân.

Grinder and Bandler đặt ra vấn đề “sự khác biệt giữa người thành thạo và người vượt trội với cùng một kỹ năng là gì?” Câu trả lời là NLP: Khoa Học Của Sự Xuất Chúng … Nghệ Thuật Thay Đổi.

NLP là gì?

NLP là viết tắt của Neuro-Linguistic Programming – Lập trình ngôn ngữ tư duy và chứa đựng ba thành tố có ảnh hưởng lớn nhất đến việc hình thành kinh nghiệm của con người: thần kinh học, ngôn ngữ, và kiểu mẫu.

Chúng ta liên hệ với thế giới bên ngoài thông qua 5 giác quan: thị giác, thính giác, xúc giác, khứu giác, và vị giác. Thần kinh của chúng ta tiếp nhận kích thích từ bên ngoài và truyền đến chúng ta qua một tập hợp những hình dung bên trong tương xứng. Những điều này hình thành những kinh nghiệm chủ quan của chúng ta. Thế giới bên trong chúng ta được hình thành từ những bức tranh mà chúng ta tưởng tượng ra. Đó chính là sự giao tiếp, đàm thoại, hoặc tranh luận mà chúng ta tự nói với chính mình. Nó hơn cả cảm xúc và tình cảm mà chúng ta thường nghĩ là mình không thể điều khiển.

Điều quan trọng là nhận ra rằng kinh nghiệm của chúng ta được tạo thành bởi sự kết hợp những hình dung bên trong, điều đó hình thành những kiểu mẫu lập lại hay còn gọi là “lập trình”. Những kiểu mẫu (hay thói quen) này sẽ lập đi lập lại nếu không có cản trở hay thay đổi. Nó giống như máy ghi âm chạy lại cùng một nội dung nếu như nó không được ghi âm nội dung khác

Nghiên cứu khoa học

Giáo sư Gerald Edelman, người đoạt được giải Nobel, đã trải qua 30 năm nghiên cứu các chức năng hoạt động của bộ não. Ông kết luận rằng hơn 10 tỉ tế bào não và tế bào thần kinh trong chúng ta đã sắp xếp thành từng nhóm và hình thành những bản đồ phản ứng lại kinh nghiệm của chúng ta. Những bản đồ này cho phép chúng ta ý thức về thế giới cũng như về bản thân. Những kết nối giữa các tế bào càng hoạt động thường xuyên sẽ càng tồn tại và phát triển mạnh; những phần còn lại sẽ hao mòn và chệch hướng, ông nói rằng, những tiếp xúc nào hiệu quả sẽ tiếp tục quy trình làm việc của nó.

Nỗi ám ảnh là ví dụ hay về hoạt động của bộ não. Một trường hợp cá biệt (sợ độ cao, nhện…) sản xuất ra một phản ứng vật chất mạnh mẽ (đổ mồ hôi tay, thở gấp, hoảng sợ, …) Bộ não nhận biết điều đó một cách nhanh chóng và ngay sau đó, mỗi khi người đó gặp kích thích tương tự, cơ thể của họ biết phải phản ứng tương đương. Một điều ngạc nhiên là những người mắc chứng sợ hãi không bao giờ quên phản ứng này. Đây là chiến lược học hỏi một lần hoàn hảo.

Gần đây chúng tôi gặp một người phụ nữ đang trong kỳ nghỉ trượt tuyết, ở dãy núi Alps thuộc nước Áo, chị mắc hội chứng sợ độ cao. Để đi từ khách sạn lên đỉnh núi phải mất 20 phút đi bằng khinh khí cầu của địa phương. Không cần phải nói, chị ta chẳng thích thú gì với kỳ nghỉ. Bằng cách đưa chị ấy đến với phương pháp chữa trị hội chứng sợ hãi NLP, trong vòng không tới một giờ, phản ứng đầy sợ hãi của chị trở thành ký ức; mặc dù chị vẫn chưa bị thuyết phục. Như những gì diễn ra, trong ngày kế tiếp hệ thống khinh khí cầu bị gặp rắc rối và để chị lơ lửng cách mặt đất vài trăm feet (đơn vị đo chiều dài Anh bằng 0,3048m). Hơn cả sự ngạc nhiên, dù đó không phải là trải nghiệm gì thú vị, chị ấy không nhớ là có phản ứng sợ hãi như trước. Bây giờ thì chị đã bị thuyết phục.

Một mặt những phản ứng theo thói quen tất yếu này dẫn đến bất lợi cho chúng ta là bị ám ảnh, thì mặt khác nó cũng có lợi là chúng ta làm nhiều việc mà không cần suy nghĩ như buột dây giày, lái xe…

Vì vậy NLP nghiên cứu tỉ mỉ về cách mỗi cá nhân hành xử theo thói quen như thế nào. Với NLP chúng ta có thể nhận thấy những khuôn mẫu nào đáp ứng và phục vụ chúng ta. Sau đó chúng ta có thể thêm vào những khuôn mẫu mới cho hành vi cư xử của mình và đạt hiệu quả hơn trong những trường hợp khi mà trước kia chúng ta đã ứng xử không hiệu quả. Nếu chúng ta hiểu chính bản thân mình, chúng ta có thể lựa chọn về việc chúng ta muốn trở thành người như thế nào trong tương lai.

Ngôn ngữ trong NLP

Ngôn ngữ xác định khả năng giao tiếp và sức ảnh hưởng của chúng ta đối với người khác cũng như với bản thân. Đó chính là cách chúng ta tạo dấu ấn cho riêng mình. Ngôn ngữ có sức ảnh hưởng sẽ phát sinh ra hành vi mạnh mẽ. Tương tự, những tư tưởng tiêu cực là kết quả của những ý nghĩ yếu đuối…thường nằm ngoài ý thức của chúng ta và giới hạn sự lựa chọn của chúng ta.

Tư tưởng tích cực hay tiêu cực là cuộc đối thoại trong nội tâm. Hãy thử điều này, hãy nói theo câu dưới đây, từng câu một: (thay vào “X” là một điều gì đó thích hợp với bạn) : “Tôi cần X”, “Tôi muốn X”, “Tôi chọn X”, và chú ý vào điểm khác nhau trong phản ứng của bạn. Vì vậy ngay khi thay từ này bằng một từ khác cũng có thể gây ra ảnh hưởng nhất định trong suy nghĩ của bạn, dẫn đến thay đổi trong hành vi.

Theo ước lượng 93% dấu hiệu giao tiếp là phi ngôn ngữ. Điều đó có nghĩa là cách bạn nói (ngữ điệu, âm lượng, tốc độ….) mang đến thông tin nhiều hơn gấp 5 lần so với ngôn ngữ bạn sử dụng. Và cách bạn sử dụng ngôn ngữ cơ thể như thế nào (cử chỉ, biểu hiện của gương mặt, tư thế) còn gây ảnh hưởng nhiều hơn nữa. NLP hơn hẳn thuyết “ngôn ngữ cơ thể” thông thường bằng cách cho bạn thấy làm thế nào để nhận diện và phản ứng với cách giao thiệp toàn diện của người khác.

Vì vậy NLP mô tả động cơ chủ yếu giữa lý trí, ngôn ngữ, và hành vi.

Phương pháp cơ bản tương tự được ứng dụng bởi Hội đồng của một trong những ngân hàng hàng đầu ở nước Anh trong việc đưa ra quyết định; trong việc nhận diện chiến lược mang tính sáng tạo của Walt Disney; cải tạo những người phạm tội; huấn luyện các nhà điều hành của American Express về kỹ năng tạo mối quan hệ qua điện thoại; nghiên cứu tuổi thọ và cho ra những mẫu quảng cáo ấn tượng.

NLP nhận ra tầm quan trọng của sinh lý học trong việc duy trì hoặc thay đổi trạng thái nội tâm. Điều này có nghĩa là nếu bạn đang trong trạng thái tâm lý tồi tệ, bạn có quyền lựa chọn tạo ra một trạng thái tốt hơn cho chính mình. Lợi ích của điều này là rõ ràng…hãy tưởng tượng một cảm giác đầy quyền lực khi bạn gặp giám đốc ngân hàng, tự tin khi thuyết trình, an ủi khi bạn đời đang có một ngày không may. Bạn sẽ hành động khác nhau như thế nào? Và điều đó sẽ ãnh hưởng đến người khác như thế nào? Khi bạn khéo léo xoay sở mọi việc thì người khác cũng sẽ như thế.

Bạn có muốn thử cảm giác của NLP ngay bây giờ không?

Hãy làm một cuộc thí nghiệm nhỏ. Nhìn lên trời, trần nhà, đưa tay lên và mỉm cười …cố gắng tỏ ra thất vọng!
Bây giờ, cúi đầu thấp xuống về phía bên phải, hạ thấp vai và cố gắng vui vẻ. Có phải làm như thế rất khó khăn?

Bạn thích trạng thái nào hơn? Bạn có thể chọn, ngay bây giờ hoặc bất kỳ lúc nào. Và, bạn không cần trải qua cả một ngày để nhìn lên trần nhà.

Hãy chọn một trạng thái mà bạn muốn cảm nhận. Bằng cách hồi tưởng lại khoảng thời gian mà bạn cảm thấy thế một cách mãnh liệt, bạn sẽ có thể có được trạng thái đó ngay bây giờ. Chắc rằng bạn đang thực sự ở trong tình huống đó: Nhìn thấy những gì bạn đã thấy.. nghe thấy những gì bạn đã nghe… cảm nhận những gì bạn cảm nhận lúc đó… Giữ cảm giác ấy đôi phút và đó chính là tâm trạng bạn đang cảm thấy ngay bây giờ.

Rõ ràng là bạn đã điều khiển được trạng thái và phản ứng của bản thân nhiều hơn so bài tập đơn giản này. Tuy nhiên điều đó minh họa cho một phương pháp tự quyết mà rất ít người đạt được.

Nếu bạn có thể thì chuyện gì sẽ xảy ra?
Hãy thử một thí nghiệm khác.

Mỗi lần bạn bắt gặp ai đó nói là “Tôi không thể…” hãy thử nói “Sẽ như thế nào nếu bạn có thể?”. Chú ý cách họ phải xem xét làm việc mà họ cho là không thể như thế nào!

Dĩ nhiên, bạn có thể hỏi chính mình cùng một câu hỏi.

Ứng Dụng Của NLP
Có lẽ rõ ràng nhất là NLP được sử dụng trong môn tâm lý thể thao nhằm tiếp cận những trạng thái tâm lý và con người, bảo đảm sự lặp lại của phong độ đỉnh cao. Điểm mấu chốt là ta có thể tái tạo trạng thái tâm lý ở đỉnh cao ngay khi cần. Một vận động viên có thể sử dụng một câu nói dạng như “Tôi sẽ thắng cuộc đua này”, nhưng trong đầu lại vọng ra một giọng nói “Không thể nào”, thì cơ hội thành công sẽ không nhiều. Với NLP, giọng nói đó sẽ là “Tiến lên!”.

Lập trình tư duy ngôn ngữ được sử dụng trong giáo dục để dạy trẻ em đánh vần. Bạn có biết rằng những người đánh vần giỏi nhất sử dụng cùng một phương pháp để đánh vần? NLP đã khám phá ra phương pháp hay trong việc đánh vần và có thể dạy trong vòng một giờ.
Cũng trong giáo dục, các giáo viên đang tìm hiểu sự khác biệt giữa những đứa trẻ phân loại và lưu trữ thông tin theo thị giác và theo cảm giác. Có được thông tin này có thể giúp giáo viên điều chỉnh ngôn ngữ của họ để những gì họ nói có thể được nhiều trẻ em lĩnh hội.

Trong những lĩnh vực khác, các bác sĩ và luật sư đang tận dụng những kỹ thuật NLP tương tự để thu thập thông tin có chất lượng từ bệnh nhân và khách hàng.

NLP cũng được sử dụng để nghiên cứu sức ảnh hưởng của hệ thống niềm tin đối với bệnh tật. Bước đầu nhận ra cách các bác sĩ trao thông tin cho bệnh nhân như thế nào có thể hoặc là một công cụ hữu ích cho việc phục hồi, hoặc là vô tâm gieo vào đầu bệnh nhân những ý nghĩ “tiêu cực”. Không có lĩnh vực nào như lĩnh vực về sức khỏe mà câu châm ngôn “Nếu bạn tin rằng việc đó có thể, hoặc không … thì chắc chắn việc đó có thể hoặc không” lại đúng đến thế.

NLP trong việc phát triển cá nhân tập trung vào bạn muốn gì, bạn muốn trở thành người như thế nào, và làm thế nào để tìm thấy nguồn lực và thuộc tính bên trong bạn để giúp bạn thay đổi. NLP đưa ra một phương pháp cơ bản khác với liệu pháp tâm lý truyền thống, thường có khuynh hướng tập trung vào vấn đề và nguyên nhân của vấn đề, NLP tập trung vào giải pháp.

Điều đó có nghĩa là sự tiến triển vượt bậc trong cuộc sống của ai đó có thể đạt được trong khoảng thời gian ngắn.

Một trong những ứng dụng hiếm hoi là trong dạy kỹ năng lái xe. Một nghiên cứu gần đây chỉ ra rằng tỉ lệ xảy ra tai nạn ít hơn 66% đối với những người tham gia khóa huấn luyện NLP trong 2 ngày so với nhóm người chỉ học điều khiển.

Lợi Ích Đối Với Doanh Nghiệp
Trong khi NLP là một công cụ đầy sức mạnh để thay đổi cá nhân, thì lợi ích tiềm năng của nó đối với doanh nghiệp và tổ chức có thể rất phi thường.

Cơ hội điển hình nhất để đánh giá hiệu quả của NLP trong tổ chức là năm 1986. Sau khi thuê một tư vấn viên NLP, lực lượng quân đội Mỹ có thể giảm thời gian huấn luyện đội quân thiện xạ từ 6 tuần còn 3 ngày mà không có ảnh hưởng nào đến tỷ lệ trúng tuyển.

Trong lĩnh vực kinh doanh cũng như công nghiệp NLP đã đang được sử dụng để tăng cường hiệu quả bán hàng, kỹ năng ra quyết định, kỹ năng thuyết trình, thúc đẩy, quản lý áp lực, và hầu hết các lĩnh vực mà bạn có thể nghĩ đến. Các thành viên trong cộng đồng doanh nghiệp được huấn luyện về NLP cũng đang được hướng dẫn vượt qua kế hoạch để đạt được thành công mà họ tự đặt ra, cũng như đóng góp vào những phương pháp để vượt trội đã được chứng minh.  Bạn muốn truy cập vào Chiến lược mang tính sáng tạo của Walt Disney bất kỳ khi nào bạn cần như thế nào?

Bạn cũng có thể ứng dụng công cụ NLP và những kỹ thuật đầy quyền năng vào các cấp độ vĩ mô trong tập đoàn của bạn, toàn bộ tổ chức của bạn sẽ được lợi.

Fiat ở Ý là một ví dụ điển hình. Có những năm, họ phải thuê các chuyên gia NLP để nghiên cứu “những người bẩm sinh làm lãnh đạo” trong tổ chức để có thể phổ biến những kỹ năng lãnh đạo đó cho những người khác. Fiat tìm hiểu một cách chi tiết xem công việc kinh doanh tổng thể đang khám phá ra những gì. Các giám đốc và lãnh đạo kiểu mới được yêu cầu là phải ý thức tình hình kinh doanh trong suốt thời gian kinh tế hỗn loạn cũng như trong thời gian tới. Các khái niệm về nhận dạng, tầm nhìn, nhiệm vụ của tập đoàn và việc sắp xếp cá nhân và tổ chức đằng sau những giá trị chung đang chỉ ra con đường đi đến tương lai.

Nền tảng của phương pháp hệ thống mới bao gồm ba yếu tố: bản thân mỗi cá nhân trong doanh nghiệp, các hệ thống có quy mô lớn (chính trị, xã hội, môi trường tự nhiên) và mối liên quan giữa hai yếu tố đó. Điều này cần được củng cố với những minh chứng lâu dài và với giá trị tồn tại của chúng ta. Nói cách khác là học cách “nói thì phải làm”. Chính trong lĩnh vực kinh doanh, NLP có thể tạo ra những đóng góp đặc biệt.

Và Cuối Cùng…
Có rất nhiều rất nhiều kỹ thuật NLP khác nhau mà bạn có thể sử dụng để cải thiện bản thân, và những người khác. Chúng ta có thể điều khiển và lựa chọn cuộc sống theo cách mà chúng ta luôn mơ ước trước khi tham gia NLP. Và bài báo này cũng chỉ là bước đầu của những gì có thể.

NLP có thể giúp bạn đạt được những mục đích của cá nhân hoặc của công việc mà bạn hằng khát khao, để tiếp tục kỹ thuật thay đổi tân tiến nhất, quản lý cuộc sống của bạn, và có được những kỹ năng và sự vượt trội của bất kỳ ai mà bạn mưỡng mộ.

Như Anthony Robbins đã nói, "Bạn sẽ làm gì nếu bạn biết mình không thể thất bại?”

Tổng hợp từ các bài báo của Penney Tompkins and James Lawley bởi Bùi Hải An